ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ-ΓΕΡΑΚΑΚΗ ΣΤΥΛΙΑΝΗ
Η σχιζοφρένεια είναι σύνθετη λέξη και σημαίνει «σχίσιμο μυαλού». Προέρχεται από τη συνένωση δύο λέξεων με αρχαία ελληνική ρίζα, τη λέξη «σχίζειν» (διαχωρίζω, σχίζω) και τη λέξη «φρένα» (μυαλό λογική).
Ο όρος πολλές φορές έχει παρερμηνευτεί, καθώς λανθασμένα χρησιμοποιείται για να περιγράψει άτομα που χαρακτηρίζονται ως «διχασμένη προσωπικότητα». Το σύνδρομο της πολλαπλής προσωπικότητας είναι μια διαφορετική πάθηση και δεν έχει καμία σχέση με την σχιζοφρένεια.
Ο όρος εισήχθηκε για πρώτη φορά από τον Eugen Bleuler ( Ε.Μπλόυλερ), σύμφωνα με τον οποίο η σχιζοφρένεια μπορεί να επιφέρει διάλυση της προσωπικότητας του ατόμου, αφήνοντας το με μια παραμορφωμένη αίσθηση πραγματικότητας.
Πρόκειται για μια χρόνια ψυχική ασθένεια με χαρακτηριστικά ψύχωσης, που χαρακτηρίζεται από νευροφυσιολογική δυσλειτουργία της οποίας ο μηχανισμός παραμένει άγνωστος.
Σήμερα η σχιζοφρένεια μαζί με την κατάθλιψη σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας θεωρούνται από τα πιο σημαντικά και αρκετά συχνά εμφανιζόμενα ψυχικά νοσήματα. Ό μηχανισμός για την εμφάνιση της νόσου είναι ουσιαστικά άγνωστος. Οι παράγοντες για την εμφάνιση της, οι οποίοι δρουν συνεργειακά μεταξύ τους είναι βιοχημικοί, γενετικοί, ψυχοκοινωνικοί, περιβαλλοντολογικοί κ.α. Η κακή διατροφή και πιθανόν και η χρήση ουσιών όπως π.χ. κάνναβης εμπλέκονται στην εκδήλωση της νόσου. Τα συμπτώματα ξεκινούν κυρίως στην νεαρή ενήλικη ζωή και στα δύο φύλα περίπου μέχρι την ηλικία των 35 ετών. Σπάνια μπορεί να εμφανιστεί σε μεγαλύτερη ηλικία.
Οι πάσχοντες με σχιζοφρένεια έχουν οπτικοακουστικές παραισθήσεις και αντιλαμβάνονται φωνές ανύπαρκτων ατόμων που αντιμετωπίζουν σαν ξεχωριστές υπαρκτές οντότητες. Οι ψευδαισθήσεις είναι πολύ συχνές στους ασθενείς αυτούς, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από εσωστρέφεια. Ζούν και κινούνται σε μια προσωπική, υποκειμενική διαστρεβλωμένη και δύσκολα αμφισβητήσιμη δική τους πραγματικότητα η οποία περιλαμβάνει:
1) Αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα π.χ. ιδέες, επιθυμίες με ασυμφωνία μεταξύ τους.
2) Απώλεια επαφής με την πραγματικότητα και σύνδεση με έναν άλλο μη ρεαλιστικό και μη υπαρκτό κόσμο. αναδυόμενο από μια διαταραγμένη εσωτερικότητα.
3) παραληρητικές εκδηλώσεις χωρίς ειρμό, συχνά συνοδευόμενες με ψευδαισθήσεις.
4 ) Έλλειψη ενδιαφέροντος, δραστηριοτήτων και παρορμητικής διάθεσης.
Η διάκριση της σχιζοφρένειας από άλλες ψυχωτικές διαταραχές έγινε από τον Ψυχίατρο Kurt Schneider (1887-1967), ο οποίος απαρίθμησε μια σειρά ξεχωριστών ψυχωτικών συμπτωμάτων που αφορούν μόνο την σχιζοφρενική διαταραχή, τα οποία ονομάζονται πρώτης τάξης συμπτώματα Schneider. Σε αυτά κυριαρχούν παραληρητικές ιδέες που πηγάζουν από μια κατευθυντήρια δύναμη προερχόμενη από το εξωτερικό περιβάλλον, με πεποιθήσεις σκέψεις και συνομιλίες με φωνές από ανύπαρκτα άτομα.
Μια άλλη περιγραφή της σχιζοφρένειας μπορεί να γίνει μέσα από μια σειρά συμπτωμάτων, τα οποία χαρακτηρίζονται ως θετικά και αρνητικά. Τα θετικά συμπτώματα είναι συμπεριφορές που συναντώνται σε σχιζοφρενικά άτομα μόνο και όχι σε φυσιολογικά, καθώς περιλαμβάνουν οπτικοακουστικές και οσφρητικές παραισθήσεις, αυταπάτες, αποδιοργανωμένη χωρίς λογική ροή σκέψη και έκφραση και ομιλία. Τα αρνητικά συμπτώματα περιλαμβάνουν ανηδονία, δηλαδή αδυναμία από τα πάσχοντα άτομα να αισθανθούν ευχαρίστηση και ακοινωνία δηλαδή έλλειψη επιθυμίας να συνάψουν κοινωνικές σχέσεις.
Όσον αφορά την διάγνωση της νόσου σύμφωνα με το Διαγνωστικό και Στατιστικό εγχειρίδιο για Ψυχικές Διαταραχές, για να χαρακτηριστεί ένα άτομο ως πάσχων από σχιζοφρένεια πρέπει να παρουσιάσει 2 από τα παρακάτω συμπτώματα τουλάχιστον για ένα μήνα:
- Ψευδαισθήσεις , παραισθήσεις
- Αποδιοργανωμένη ομιλία από αποδιοργανωμένη σκέψη π.χ. ασυνάρτητες προτάσεις
- Αποδιοργανωμένη συμπεριφορά (ακινησία ή υπερδιέγερση )
- Αρνητικά συμπτώματα π.χ. έλλειψη συναισθημάτων ευχαρίστησης, έλλειψη κινήτρων κ.α.
Αν υπάρχει αναφορά από το πάσχων άτομο για παράξενες φωνές δυο ή περισσότερων ατόμων που συζητούν μεταξύ τους και μόνο αυτό το σύμπτωμα αρκεί για να γίνει διάγνωση της νόσου. Συμπτώματα ψυχωτικής διαταραχής που διαρκούν λιγότερο από 1 μήνα δεν είναι επαρκή για να διαγνωστεί η νόσος, καθώς συνοδεύουν απλώς μια ψυχωτική διαταραχή. Επίσης θα πρέπει να αποκλειστούν ιατρικές καταστάσεις που περιλαμβάνουν ψυχωτικά συμπτώματα όπως η μόλυνση με τον ιό HIV, η επιληψία κ.α.
Στα άτομα στα οποία έχει διαγνωστεί σχιζοφρένεια παρατηρούνται αλλαγές στην δομή του εγκεφάλου, κυρίως στο μετωπιαίο λοβό τον κροταφικό και τον ιππόκαμπο, καθώς και μείωση του όγκου του εγκεφάλου. Παρατηρείται δυσλειτουργία σε χημικές ουσίες του οργανισμού, όπως στους νευροδιαβιβαστές σεροτονίνη και ντοπαμίνη. Οι νευροδιαβιβαστές είναι ειδικές ουσίες, που βοηθούν την μεταφορά του νευρικού ερεθίσματος και η ισορροπία τους είναι πολύ σημαντική για την φυσιολογική λειτουργία του εγκεφάλου.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση της νόσου, στην κλασική της μορφή, περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, μέσα από τυπικά αντιψυχωτικά φάρμακα σε στάδιο θεραπείας αρχικά και συντήρησης αργότερα, που δυστυχώς όμως αλλοιώνουν την προσωπικότητα του ασθενούς.
Σκοπός της διατροφικής παρέμβασης είναι αρχικά:
- να ανιχνεύσει την έλλειψη θρεπτικών συστατικών, η οποία είναι πολύ συχνή σε ψυχωτικές καταστάσεις
- να συμβάλει στην κάλυψη τους
- να βοηθήσει στην διαχείριση του βάρους λόγω παρενεργειών από τα φάρμακα και να συμβάλει έτσι στην ενίσχυση της ψυχολογικής διάθεσης
- να προσφέρει στο πάσχων άτομο τις κατάλληλες τροφές που θα καθαρίσουν το σώμα και θα επαναφέρουν στον βαθμό που είναι δυνατόν την καλή εγκεφαλική λειτουργία.
Πρέπει επομένως να χορηγήσουμε εκείνες τις θρεπτικές ουσίες, μέσω των κατάλληλων τροφών (εγκεφαλικών τροφών), οι οποίες θα συμβάλουν στην καλή λειτουργία του Νευρικού Συστήματος γενικότερα. Να εξετάσουμε με ποιο τρόπο μέσω χορήγησης επιλεκτικών τροφίμων, θα επαναφέρουμε μια υγιή εγκεφαλική λειτουργία η οποία θα ξυπνήσει και θα επαναφέρει μνήμες θετικών συναισθημάτων, μέσω ελέγχου ορμονών που εμπλέκονται στην εγκεφαλική διαταραχή.
Δεδομένου ότι πολλές πνευματικές διαταραχές είναι αποτέλεσμα διατροφικών διαταραχών και ανισορροπίας θρεπτικών συστατικών (πλεόνασμα ή έλλειψη), καταχρήσεων ουσιών και εξαρτήσεων από χημικές ουσίες, οι οποίες επηρεάζουν αρνητικά την λειτουργία ορμονών στον εγκέφαλο, μπορούμε να λειτουργήσουμε με αντίστροφο τρόπο. Δηλαδή εφόσον η εγκεφαλική δραστηριότητα είναι ικανή να επηρεαστεί από συστατικά τροφών, μέσω της υπερπρόσληψης τους ή της έλλειψης τους ή της κακής ποιότητας τροφής, αυτό μας δείχνει την προσαρμοστικότητα του εγκεφάλου και την κατευθυντήρια δύναμη των τροφών που μπορεί να ασκήσουν θετική η αρνητική επίδραση προς αυτόν. Επομένως αν στρέψουμε όλη την προσπάθεια μας μέσω της τροφής προς την θετική επιρροή του, μπορούμε να έχουμε σε μεγάλο βαθμό ένα επιθυμητό αποτέλεσμα.
Όλοι έχουμε αισθανθεί πόσο διεγείρεται η εγκεφαλική μας λειτουργία όταν καταναλώνουμε ένα νόστιμο τρόφιμο, ακόμη και βλαβερό. Ο εγκέφαλος δεν μπορεί να διακρίνει αν μια τροφή μπορεί να τον βλάψει η όχι. Αυτό το ξέρουμε μόνο εμείς. Η διέγερση αυτή μοιάζει σαν να ξυπνήσαμε πολλές φορές από “λήθαργο”, κυρίως όταν βρισκόμαστε σε καταστάσεις άγχους ή στεναχώριας. Όμως δεν είναι παρά μια στιγμιαία αντίδραση του εγκεφάλου, “μια αναλαμπή”, κάτι σαν “αστραπή”. Την “ικανότητα αυτή”, την έχουν κυρίως επεξεργασμένα τρόφιμα συνήθως με έντονες γεύσεις (πλούσια σε υδατάνθρακες, λίπος και ζάχαρη) και τις περισσότερες φορές καθόλου υγιεινά π.χ. γλυκά, πίτες, μπισκότα κ.α. Τα τρόφιμα αυτά όμως δεν έχουν την ικανότητα να δώσουν στον εγκέφαλο μια ώθηση για να ξεκινήσει μια άλλη διαδικασία, πολύ πιο αργή που είναι ικανή να επαναφέρει την ομαλή λειτουργικότητα του εγκεφάλου. Αντιθέτως τον δηλητηριάζουν και τον θολώνουν περισσότερο και επίσης συνδέονται με αύξηση των καταθλιπτικής διάθεσης, καθώς μετά από την απότομη αύξηση στην γλυκόζη αίματος που προκαλούν και στην οποία οφείλεται η στιγμιαία ευεξία, επέρχεται μια απότομη πτώση η οποία αυξάνει περισσότερο την άσχημη ψυχολογική διάθεση.
Είναι λάθος να αφήνουμε τα πάσχοντα άτομα από ψυχωτικές νόσους στο έλεος της φαρμακευτικής θεραπείας και μόνο, να καταναλώνουν τρόφιμα βλαβερά, στην προσπάθεια τους να ξυπνήσουν συναισθήματα στιγμιαίας ευχαρίστησης. Δεν μιλάμε για ολική βέβαια απαγόρευση τέτοιων τροφίμων, καθώς κάτι τέτοιο θα μπορούσε να λειτουργήσει αρνητικά, αλλά είναι και αδύνατον. Το λάθος είναι να αφήνουμε τα πάσχοντα άτομα, (κάτι που ισχύει βέβαια και στα υγιή), να τρέφονται αποκλειστικά με τέτοια τρόφιμα, πράγμα που παρατηρείται συχνά. Κάτι τέτοιο θα αρχίσει σταδιακά να αποδιοργανώνει τον οργανισμό, να αρρωσταίνει το σώμα, να αυξάνει το σωματικό βάρος και να οδηγήσει τελικά και σε άλλες παθολογικές καταστάσεις. Βασικός επομένως σκοπός της διατροφικής παρέμβασης είναι η χαμένη αποκατάσταση της ισορροπίας σώματος (οργανισμός) και της ψυχής (εγκέφαλος), καθώς και της μεταξύ τους ισορροπημένης σχέσης.
Αρχικά όπως προαναφέραμε πρέπει να εξετάσουμε τις ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά, που μπορεί να έχει το πάσχων άτομο. Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β είναι πολύ σημαντικές για την καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος γενικότερα και η έλλειψη τους είναι συχνή στα πάσχοντα άτομα. Η Βιτ.Β1 (Θειαμίνη), είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του της εγκεφαλικής περιοχής και η έλλειψη της έχει συνδεθεί με κατάθλιψη και εγκεφαλικά σύνδρομα (σύνδρομο Wernicke-Korsakoff σε αλκοολικούς, με συμπτώματα εξασθένιση μνήμης, ψύχωση, κινητικά προβλήματα κ.α). Μπορεί να χορηγηθεί από τρόφιμα όπως συκώτι μοσχαρίσιο, ξηροί καρποί, όσπρια, γάλα, δημητριακά ολικής, πατάτες κ.α.
Η Βιτ.Β6 (Πυριδοξίνη) συμβάλει στην σύνθεση σεροτονίνης (νευροδιαβιβαστής) και μελατονίνης που παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ρύθμιση της ψυχική διάθεσης. Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από την επίφυση κατά την διάρκεια της νύχτας και ρυθμίζει τον ύπνο και η σύνθεση της είναι πολύ σημαντική την αποφυγή διαφόρων μορφών αϋπνίας που μπορεί να συναντήσουμε σε ψυχικές παθήσεις. Για την ενίσχυση και των δύο ουσιών, μπορούμε να χορηγήσουμε τρόφιμα όπως ηλιόσπορους, μπανάνες, κρόκος αυγού, ψάρια, συκώτι μοσχαρίσιο κ.α.
Η Βιτ.Β12 είναι πολύ σημαντική για τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων που θα ενισχύσουν την παραγωγή σιδήρου, ο οποίος είναι εξίσου σημαντικός, καθώς η έλλειψη του οδηγεί σε διαταραχές συγκέντρωσης και αίσθημα κόπωσης. Επίσης η έλλειψη της Βιτ.Β12 προκαλεί καταθλιπτικά συναισθήματα, μεταβολές στην διάθεση, παράνοια, σύγχυση, παραισθήσεις, καταστάσεις που είναι πολύ συχνές σε ψυχωτικά άτομα. Συστήνεται να χορηγήσουμε τρόφιμα όπως κρέας, πουλερικά, ψάρια, γαλακτοκομικά, αυγά, σπανάκι, όσπρια.
Η έλλειψη φυλλικού οξέος είναι πολύ συχνή σε άτομα που πάσχουν από ψύχωση και μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα όπως κατάθλιψη απάθεια, διαταραχές συγκέντρωσης και συνοδεύει συνήθως την έλλειψη Βιτ.Β12. Το φυλλικό οξύ συμμετέχει στην σύνθεση χολίνης, η οποία αποτελεί μέρος του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, που είναι πολύ σημαντικός για την μετάδοση των νευρικών σημάτων (μηνυμάτων μεταξύ των κυττάρων). Για την αναπλήρωση του είναι απαραίτητη η χορήγηση τροφών, όπως πράσινα φυλλώδη λαχανικά (σπανάκι, μπρόκολο), φλοιός σταριού, αβοκάντο, όσπρια (φακές, ρεβίθια, φασόλια), παντζάρια, φράουλες, πορτοκάλια, φασολάκια, αρακάς (σύνθεση χολίνης).
Τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης C επίσης παρουσιάζονται συχνά σε σχιζοφρενικές καταστάσεις και μπορεί να προκαλέσουν καταθλιπτικά συναισθήματα. Επομένως είναι σημαντική η ενίσχυση του οργανισμού με βιταμίνη C μέσω τροφών, όπως εσπεριδοειδή, ακτινίδιο, μαϊντανός, ντομάτες, ρόδι κ.α.
Επίσης οι ελλείψεις σε μαγνήσιο είναι συχνές σε ψυχωτικές διαταραχές και οδηγούν σε καταθλιπτικές συναισθήματα, ψευδαισθήσεις και για την αναπλήρωση του πρέπει να χορηγηθούν τρόφιμα όπως δημητριακά, κακάο, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ξηροί καρποί, μπανάνες, κ.α.
Πολύ σημαντική είναι και η χορήγηση ψευδαργύρου, καθώς είναι πολύ συχνή η έλλειψη του σε ψυχωτικά άτομα και μπορεί να οδηγήσει σε απάθεια, ενώ τα χαμηλά του επίπεδα μπορεί να οδηγήσουν σε αύξηση των επιπέδων χαλκού σε τοξικά επίπεδα, η οποία θα προκαλέσει συμπτώματα όπως παράνοια, φόβο κ.α. Γι αυτό είναι απαραίτητη η ενίσχυση μέσω τροφών που περιέχουν ψευδάργυρο, όπως κρέας και πουλερικά, δημητριακά ολικής, θαλασσινά, όσπρια, φιστίκια, κολοκυθόσποροι, ηλιόσποροι κ.α. Επίσης η λήψη τροφών που περιέχουν σελήνιο είναι απαραίτητη, όπως δημητριακά ολικής και σπόροι, αυγά, κοτόπουλο, καρύδια.
Ο έλεγχος των επιπέδων σακχάρου αίματος είναι πολύ σημαντικός στους ασθενείς με ψυχωτικές διαταραχές, καθώς τα υπογλυκαιμικά επεισόδια συνδέονται με επιθετικές τάσεις. Σε αυτό συμβάλει η πρόσληψη γευμάτων ανά τακτά χρονικά διαστήματα με τροφές που δεν προκαλούν απότομες αυξήσεις στην γλυκόζη (σάκχαρο) αίματος. Αντίθετα όπως προαναφέραμε, επεξεργασμένα τρόφιμα που προκαλούν απότομες ανόδους στην γλυκόζη πρέπει να αποφεύγονται, καθώς στόχος μας είναι να επιτύχουμε μια πιο μόνιμη και ουσιαστική βελτίωση της ψυχικής διάθεσης με τροφές που ταυτόχρονα θα ωφελήσουν και θα καθαρίσουν τον οργανισμό.
Σημαντική είναι και η πρόσληψη πρωτεΐνης, καθώς κρατά υψηλά τα επίπεδα των νευροδιαβιβαστών π.χ. της σεροτονίνης, ενώ πολλά αμινοξέα μετατρέπονται σε νευροδιαβιβαστές. Τέτοια είναι η τρυπτοφάνη (πρόδρομος μορφή σεροτονίνης), η οποία έχει ηρεμιστική δράση. Η σεροτονίνη είναι ένας νευροδιαβιβαστής του εγκεφάλου, καθοριστικής σημασίας για την καλή ψυχική διάθεση και τα χαμηλά επίπεδα της σχετίζονται με κατάθλιψη. Μπορεί να δράσει με παρόμοιο τρόπο με τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα. Η τυροσίνη είναι ένα άλλο αμινοξύ που μεταρέπεται σε κατεχολαμίνες (νευροδιαβιβαστές στις οποίες ανήκουν η επινεφρίνη, νορεπινεφρίνη και η ντοπαμίνη). Οι ελλείψεις σε αμινοξέα στις σχιζοφρενικές καταστάσεις είναι συχνές, οπότε αντιλαμβανόμαστε ότι η σύνθεση νευροδιαβιβαστών στον εγκέφαλο είναι ελλειμματική. Άρα πρέπει να ενισχύσουμε με τροφές που ευνοούν την πρόσληψη ειδικά των αμινοξέων που εμπλέκονται στην σύνθεση νευροδιαβιβαστών, όπως βρώμη, γάλα, τυρί, πράσινα φυλλώδη λαχανικά, μπανάνες και μαύρη σοκολάτα σαν υποκατάστατο γλυκού, αβοκάντο, καρύδια, κάστανα, φουντούκια, πουλερικά, ψάρια, μοσχάρι, πατάτες.
Σημαντική είναι και οι πρόσληψη Ω3 λιπαρών οξέων τα οποία είναι δομικά συστατικά της κυτταρικής μεμβράνης των νευρικών κυττάρων, ασκώντας προστατευτική επίδραση σε αυτή. Η έλλειψη τους συνδέεται με καταθλιπτικές καταστάσεις, ενώ χωρίς αυτά νευρικό σύστημα σταδιακά καταρρέει. Η χορήγηση τους μέσω κατανάλωσης λιπαρών ψαριών, (π.χ. σαρδέλα, σκουμπρί) συνεισφέρει σταδιακά στην επαναφορά της καλής νευρικής λειτουργίας. Δεν συστήνεται η κατανάλωση μεγάλων ψαριών όπως τόνος, σολωμός λόγω συσσώρευσης σε αυτά βαρέων μετάλλων, τα οποία είναι πολύ επιβαρυντικά για τον οργανισμό. Επίσης απαραίτητη είναι και η πρόσληψη καλής πηγής λίπους όπως ελαιόλαδο, ελιές, αβοκάντο.
Η αποτοξίνωση του οργανισμού με πρόσληψη Βιτ.Ε, Βιτ.Α και β-καροτενίoυ μέσα από τροφές όπως λαχανικά και φρούτα με κίτρινο πορτοκαλί χρώμα, γαλακτοκομικά, φύτρο δημητριακών, ξηροί καρποί και ελαιόλαδο, θα καταπολεμήσει φλεγμονικές καταστάσεις που πιθανόν να έχουν δημιουργηθεί λόγω χρόνιας κακής διατροφής σε πολλά σημεία του σώματος. Γενικά συστήνεται η χορήγηση μιας διατροφής βασισμένης σε μεσογειακά πρότυπα.
Βήμα βήμα θα προχωρήσουμε προς την σωστή κατεύθυνση που θα μας δώσει το επιθυμητό αποτέλεσμα, την επαναφορά της καλής νευρικής λειτουργίας και την μείωση των συμπτωμάτων στον βαθμό που αυτό είναι δυνατό. Δεν μπορούμε φυσικά να επέμβουμε στο γενετικό σύστημα, εφόσον η ασθένεια αυτή έχει γενετική προδιάθεση και να διορθώσουμε γενετικούς παράγοντες. Μπορούμε όμως να τροποποιήσουμε τους περιβαντολλογικούς παράγοντες που θα πυροδοτήσουν την έναρξη της π.χ. την διατροφή. Οι ίδιοι παράγοντες που συμβάλουν στην εμφάνιση της νόσου, μπορούν υποθετικά να συμβάλλουν και στην αντιστροφή της στην περίπτωση της εκδηλωμένης εμφάνισης της.
Εννοείται ότι η διατροφή δεν είναι η μόνη παρέμβαση που μπορούμε να κάνουμε. Αποτελεί μόνο ένα κομμάτι της ολιστικής θεραπείας, η οποία είναι απαραίτητη μέσα από μια προσωποποιημένη προσέγγιση των ασθενών.
Απαιτείται εξατομικευμένη ψυχολογική παρέμβαση μέσω ειδικών, με έμφαση στην μοναδικότητα του κάθε πάσχοντος και όχι μόνο στα συμπτώματα και στην κοινή φαρμακευτική αγωγή, με απώτερο στόχο την επανένταξη του στην κοινωνία και την αποτίναξη του κοινωνικού στιγματισμού (τρέλα) από το σχιζοφρενικό ασθενή. Τα άτομα αυτά δεν είναι βίαια, δεν εμπλέκονται σε εγκληματικές πράξεις, εκτός από πολύ σπάνιες περιπτώσεις, ούτε είναι “διχασμένες προσωπικότητες”. Οι περισσότεροι προτιμούν να απομονώνονται και να βιώνουν μια κατάσταση “πένθους”, χωρίς καμία ελπίδα για το μέλλον.
Σε πολλές περιπτώσεις καταφεύγουν σε χρήση ουσιών όπως κοκαΐνης ή μαριχουάνας ή κάνουν χρήση αλκοόλ γεγονός που επιδεινώνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση τους. Η γενικότερη έλλειψη ενημέρωσης από τον κόσμο γύρω τους σε σχέση με την ασθένεια τους, οδηγεί στο να αντιμετωπίζονται απλά σαν επικίνδυνα τρελοί και σταδιακά συμβάλει στην κοινωνική απομόνωση τους με πολλές φορές δυστυχώς πολύ άσχημες συνέπειες π.χ. αυτοκτονία. Είναι δηλαδή τις περισσότερες φορές πιο επικίνδυνοι για τον ίδιο τον εαυτό τους παρά για τους άλλους.
Ας μην ξεχνάμε λοιπόν ότι η εμψύχωση αυτών των ατόμων σε ανθρώπινο επίπεδο, η στήριξη και η συμπαράσταση είναι πολύ σημαντικά και πρέπει να προσφέρονται απλόχερα από τα πρόσωπα του περιβάλλοντος τους αλλά και από όλο τον κόσμο, μέσω σωστής ενημέρωσης αλλά και από τους θεραπευτές, ψυχιάτρους και διαιτολόγους. Θα πρέπει να αντιμετωπίζονται σαν ξεχωριστές προσωπικότητες και όχι μόνο σαν μέρος μιας γενικευμένης πάθησης
Ο άνθρωπος είναι ψυχή και σώμα, δεν πρέπει να το ξεχνάμε αυτό. Η διατροφική παρέμβαση που είναι βασισμένη πάνω σε αυτή την σκέψη, θα ακολουθήσει σε αυτή την περίπτωση μια κατεύθυνση από το σώμα προς την ψυχή, κάνοντας την δική της προσπάθεια στην δύσκολη πορεία για την θεραπεία της νόσου. Μέσω της προσεκτικής εξέτασης των κατάλληλων τροφίμων και της εξατομικευμένης διαιτολογικής προσέγγισης, θα προσπαθήσει να προσφέρει στο σώμα κάθαρση και ευεξία. Με αυτό τον τρόπο θα δημιουργηθούν οι κατάλληλες προϋποθέσεις που θα ανασύρουν ψυχικές δυνατότητες αυτοίασης, ώστε η ψυχή να φωτίσει την διαταραγμένη σκοτεινή της πλευρά. Γιατί σε ένα σώμα που νοσεί δεν μπορεί να κατοικήσει μια υγιής ψυχή και μια υγιής σκέψη.